KKTC’de Göç: Neden Gideriz? (1)

“Okuduktan sonra gelmeycem zaten geri, napacam dönüp da?”

 

Belki hepiniz, yurt dışında olanlardan aynı soruyu yüzlerce kez duydunuz, siz de başkalarına sordunuz ve Kıbrıs’tan uzaklaşmayı cidden düşündünüz. Suçlu hissettiniz, ülkenizi nasıl bırakabileceğinizi sorguladınız, yurt dışında ya da Kıbrıs’ta kalmaya karar verdiniz. Bu soru, yurt dışında okumaya gittiğim günden beri aklımda. Dönmek isteyecek miyim? Neye öncelik vermeliyim? Döneceksem kariyerimi riske atmış olur muyum? Nerede başarıyı yakalarım? Kişisel mi hareket edeceğim, yoksa ülkem için mi?

 

Aklınızda hâlâ bu sorular varsa eğer, gelin sorunu yakından tanımlayalım. Neden kaçmak, dönmemek istiyoruz?

 

Kariyer Engeli

En sık duyduğum göç nedeni, KKTC’de kariyer anlamında yeterli fırsatın olmaması ve insanların istedikleri işi yapamıyor olmasıdır. İstediğiniz bölümde ne kadar okursanız okuyun, ne kadar gelişirseniz gelişin, ülkeye döndüğünüzde elinizin, kolunuzun bağlı olacağını ve o bölümde iş bulmanın neredeyse imkânsız olacağını biliyorsunuz. Sonunda sınava girip devlet memuru olacağınızı, belki de emekli olana kadar okuduklarınızdan alakasız işler yapacağınızın farkındasınız ve bu sizi Kıbrıs’tan uzaklaştırmaya yetiyor da artıyor bile. Örneğin, benim gibi biyokimya dalında AR-GE üzerine çalışmayı hedefliyorsanız, KKTC’de kendinizi geliştirme şansınız neredeyse yok demektir. Kendinizi ya bir laboratuvarda rutin işleri yapıyorken bulursunuz, ya da bahsettiğim şekilde kamu sektöründe işe başlarsınız. Şansınız varsa eğer, Doğu Akdeniz Üniversitesi gibi KKTC’nin prestijli üniversitelerinden birine demir atarsınız, akademisyenlikle beraber yapabildiğiniz AR-GE projelerini böyle tamamlarsınız.

 

Kötümser devam ettiğimin farkındayım, fakat çözümleri bulmak için problemleri detaylı tanımlamak gerektiğine inanıyorum. Kaldı ki, her meslek için aynı şey söz konusu değil. Mesela, yurt dışında okumaya hazırlanan lise öğrencilerine öğretmenlik yapmak istiyorsanız ve yeterli kapasiteye sahipseniz, çok iyi bir iş bulabilirsiniz. KKTC’de, yurt dışına hazırlanan öğrenciler bu kadar artmışken, hem talebi karşılamış olursunuz, hem de toplumunuz için çok yararlı bir görev yapıyor olursunuz.

 

Fakat biliyoruz ki çoğumuzun hedefleri çok farklı, nedenleri de sadece kariyerle alakalı değil. Bu da beni ikinci maddeye getiriyor.

 

Toplum Engeli

‘’Nereye gidersam gideyim yurt dışındaki saygıyı görmem. İş yerinde, mesela disiplin, bir çalışma isteği yok. Saygı yok, profesyonellik yok. Kimse birbirini ciddiye almaz gibi, sanki da gaveye gelirler. Oturup düşünürüm cidden gaçıp gideyim diye, içim elvermez.’’

 

Bu tip cümlelerden hiç kuruldu mu etrafınızda? Benim kuruldu. Hem de umduğumdan fazla kez. İşiniz veya doğanız gereği birçok insanla konuşmak ve iletişimde kalmak zorundasınız, doğal olarak da çevrenizin size nasıl davrandığından etkileniyorsunuz. Ciddiye alınmadığınız ve saygı duymadığınızı hissettiğinizde de çekip gitmek geliyordur içinizden, bir tanıdığımın tabiri ile ‘’Nefes alamıyorsunuz.’’. Özellikle aynı durumu onlarca kez yaşamışken. Bu problemi “toplum engeli” diye adlandırıyorum çünkü bence bu, toplumumuzda yok olması gereken bir alışkanlık ve yıllardır bu, parlak insanları ülkeden uzaklaştırıyor.

 

Çoğu da geri dönmüyor.

 

Devlet

Devletin son yıllarda başlattığı çok güzel bir uygulama vardır. Girilen A Level veya ÖSS sınavlarında puan bakımından ilk 10’a girmiş ve liseyi bitiriyor olan öğrencilere bir başarı bursu verilir. Burs Türkiye veya üçüncü ülkelere (ABD, İngiltere gibi) okumak için giden öğrencilere aylık düzende verilir. Tabii, yüksek okul veya doktora programları için de aynı şekilde bir burs var. Fakat, ilginç olan, devletin bu aşamadan sonra vatandaşına teşvikte bulunmuyor olması. Yurt dışına giden insanlara geri dönüp ülkedeki refahı arttırmaları için neredeyse hiçbir teşvik mekanizması bulunmuyor. Doğal olarak bu da hâlihazırda gitmiş insanlara herhangi bir sosyal veya ekonomik güvence olmadığının işaretlerini veriyor.

 

KKTC’den uzağa gitmek için belki milyonlarca küçük neden sayabilirsiniz. Kendinize göre haklısınızdır da. Bu saydıklarım çoğunlukla duyduklarım, fakat sadece bu üçünün önemli olmadığının bilincindeyim.

 

Göç, özellikle KKTC gibi gelişmeye çok muhtaç bir ülkede hassas bir konu. Üzerinde düşünülmesi, çözüm bulunması, göç etmeyi düşünen insanları ikna etmek için güçlü dayanakların olması gerekiyor. Seriyi tamamlarken hem olası çözümlerden, hem de böyle parlak zekâlı bireylerin gitmesiyle KKTC’nin ortada kalacağı durumu anlatacağım.