Bu hafta meyvelerin kraliçesi hakkında konuşalım: Vitaminler, enzimler ve antioksidanlar bakımından zengin, tropik meyve ananas. Güney Amerika’da ortaya çıktığı düşünülse de, ananaslar ilk olarak Avrupalılar tarafından 1493’te bir Karayip adası olan Guadeloupe’ta keşfedildi. 16. yüzyılın sonunda, Portekizli ve İspanyol kâşifler, ananasın bugün hâlâ büyüdüğü ülkeler olan Asya, Afrika ve Güney Pasifik kolonilerinin birçoğuna getirdiler. ABD’de yetiştirildiği tek eyalet olan Hawaii’de 18. yüzyılda ekilmeye başlandı. Hawaii dünyadaki bütün ananasların yaklaşık 1/3’ünü üretir.
Bir bardak taze ananas parçası (aşağı yukarı 165 gram) 82 kalori, 142 gram su, 22 gram karbonhidrat (14 gram şeker, 8 gram lif), 0,9 gram protein ve 0,2 gram yağ içerir. Ananas aynı zamanda zengin bir manganez, C vitamini, kalsiyum ve potasyum kaynağıdır.[1] Besinler açısından zengin olmasının yanı sıra ananas sağlıklı antioksidanlarla da doludur.[2] Antioksidanlar, vücudumuzun oksidatif stresle savaşmasına yardımcı olan moleküllerdir. Oksidatif stres, vücutta çok fazla serbest radikal olduğu bir durumdur. Bu serbest radikaller vücudun hücreleri ile etkileşime girer ve kronik iltihaplanma, zayıf bağışıklık sistemi ve birçok zararlı hastalıkla bağlantılı hasara neden olur.
Ananasın bir başka özelliği ise içerdiği bromelain enzimidir ve ananas bromelain enziminin doğasında olduğu bilinen tek kaynaktır. Bromelain proteinleri sindirir. Yani ananası çiğnediğimizde, o da bizim ağzımızın içini aşındırabiliyor! Ancak endişelenmeyin, ananası yuttuğunuzda, midenizdeki asitler enzimleri yok eder. Ağzımızı yemesine rağmen, bromelain sağlığa faydaları ile tanınmıştır.
Ananasın insan sağlığına faydalarından bazıları:
- Ananas vücut sıvılarınızın daha iyi kokmasına yardımcı olabilir.
- Kalp hastalığı, diyabet ve bazı kanserler gibi kronik hastalık riskini azaltabilecek iyi bir antioksidan kaynağıdır. Ananastaki antioksidanların çoğu bağlanır. Bu, antioksidanların vücuttaki daha zor koşullarda hayatta kalmalarını ve daha uzun süreli etkili olmalarını sağlar.[3]
- Protein molekülleri ananasın içindeki bromelain tarafından parçalandıktan sonra ince bağırsakta daha kolay emilirler. Bu, pankreasın yeteri kadar sindirim enzimi yapamadığı bir durum olan pankreas yetmezliğine sahip kişiler için özellikle yararlı olabilir.[4,5]
- Bromelain iltihaplanma önleyici özelliklere de sahiptir. Çeşitli çalışmalar bromelainin, ameliyattan sonra sıklıkla oluşan iltihabı, şişliği, morarmayı ve ağrıyı azaltabileceğini göstermiştir.[6]
- Yorucu egzersiz kas dokusuna zarar verebilir ve kas dokusu etrafında iltihap oluşmasına neden olabilir. Bazı çalışmalar, bromelainin egzersizin neden olduğu hasarı azaltabildiğini göstermiştir.[7]
Dikkat!
- Olgunlaşmamış ananas yemek veya olgunlaşmamış ananas suyu içmek tehlikelidir. Ağır ishal ve kusmaya neden olabilir. Ayrıca, diş minesinde ve diş etlerinde kötü etkiler gösterebilir ve diş eti iltihabına neden olabilir.
- Sindirim kanalında lif toplarının oluşmasına neden olabileceğinden çok fazla ananas yemekten kaçının.
- Aşırı miktarda ananas tüketmek cilt döküntülerine, kusmaya, ishale ve aşırı âdet kanamalarına neden olabilir.
- Ananasın içindeki bromelain, bazı ilaçlar ile etkileşime de girebilir. Antibiyotik, antikoagülan, antikonvülsan, barbitürat, benzodiazepin, uykusuzluk ilacı ve trisiklik antidepresan kullananlar fazla ananas yememeye dikkat etmelidir.
- Çok fazla ananas tüketimi hamile ve alerjik bireyler için de tehlikeli olabilir.
Ananasın eti ve suyu dünya mutfaklarında kullanılır. Birçok tropik ülkede, ananas bir atıştırmalık olarak yol kenarlarında hazırlanır ve satılır. Ezilmiş ananas, yoğurt, reçel, tatlılar ve dondurmada kullanılabilir. Ananasın suyu bir içecek olarak servis edilir ve aynı zamanda piña colada gibi kokteyllerde de kullanılabilir. Ananas küçükçe kesilerek dondurulup blenderden geçirilerek dondurma ya da smoothie yapılabilir. Ayrıca, ananası etleri yumuşatmak için de kullanabilirsiniz.
Ancak, konserve ananas için beslenme profili çiğ ananastan farklıdır, daha yüksek kalori ve şeker içerir. Konserve ananas tercih ederseniz, şeker ilaveli olmayanından almaya çalışın ya da şurup yerine meyve suyunda konserve edilmiş bir çeşit aramaya çalışın. Aynı şekilde taze meyve suyu daha fazla miktarda besin içerir. Ticari meyve suyunda bromelain, ısınmadan dolayı tahrip olur, bu nedenle ananas suyu önemli faydalarından yoksun olur.
Not: Tamamen olgunlaşan bir ananas, normal şartlar altında en fazla 2 gün, soğuk şartlar altında ise en fazla bir hafta taze kalabilir.
Referanslar
[1] Pineapple, raw, all varieties Nutrition Facts & Calories. 2018. Self Nutrition Data. https://nutritiondata.self.com/facts/fruits-and-fruit-juices/2019/2
[2] Lu XH, Sun DQ, Wu QS, Liu SH, Sun GM. 2014. Physico-chemical properties, antioxidant activity and mineral contents of pineapple genotypes grown in china. Molecules, 19(6):8518-32.
[3] Cömert, ED, Gökmen, V. 2017. Antioxidants Bound to an Insoluble Food Matrix: Their Analysis, Regeneration Behavior, and Physiological Importance. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 16(3).
[4] Pavan R, Jain S, Shraddha, Kumar A. 2012. Properties and therapeutic application of bromelain: a review. Biotechnol Res Int., 2012:976203.
[5] Rathnavelu V, Alitheen NB, Sohila S, Kanagesan S, Ramesh R. 2016. Potential role of bromelain in clinical and therapeutic applications. Biomed Rep., 5(3):283-288.
[6] Muhammad, ZA, Ahmad, T. (2017). Therapeutic uses of pineapple-extracted bromelain in surgical care – A review. J Pak Med Assoc., 67(1):121-125.
[7] Buford, TW, Cooke, MB, Redd, LL, Hudson, GM, Shelmadine, BD, Willoughby, DS. 2009. Protease supplementation improves muscle function after eccentric exercise. Med Sci Sports Exerc., 41(10):1908-14.
Kapak fotoğrafı için tıklayınız.
Bir yorum