Çizgi romanların tartışmasız en büyük iki devi olan Marvel Comics ve DC Comics yıllardır süren rekabetlerine bugün çok farklı boyutlarda; filmlerde, dizilerde ve video oyunlarında devam ediyor. Özellikle X-Men serisi ve Marvel Sinematik Evreni (MSE) ile süper kahraman filmlerini baştan aşağı değiştiren Marvel’in hayranları son yıllarda en popüler kahramanların neredeyse tamamının Marvel Studios bünyesinde toparlanmasıyla beraber keyifli bir dönem geçiriyor. İki parçalı olarak planladığım bu yazı serisinin ilk parçasında Marvel filmlerinin popülaritesinin nasıl oluştuğundan, bu karakterlerin neden farklı şirketlere dağıldığından ve Marvel Sinematik Evreni’nde nasıl toplandığından bahsettim. Daha sonra yayımlanacak devamında ise X-Men ve Fantastic Four karakterlerinin Marvel Sinematik Evreni’ne entegrasyonunun nasıl sağlanabileceği ile Marvel Sinematik Evreni’nin geleceğinin nasıl olabileceği üzerindeki fikirleri değerlendireceğim.
Özellikle 1990’lı yıllarda çizgi romanlara karşı olan ilginin azalması ile zor dönemler geçiren Marvel Comics yönetimi çareyi X-Men, Fantastic Four ve Spider-Man gibi ana karakterlerinin film haklarını başka şirketlere satmakta bulmuştu. O döneme kadar DC Comics karakterleri olan Superman ve Batman oldukça başarılı filmlerle konu olurken 2000 yılına kadar Marvel Comics karakterlerinin bu alanda ciddi bir başarısı olmamış ve birçok karaktere film dahi çekilmemişti. Örneğin 1994 yılında X-Men’in film haklarını alan 20th Century Fox şirketi 2000 yılına kadar herhangi bir film çekmemişti. Aynı şekilde 2000’li yılların başında Spider-Man ve ilişkili karakterlerin film haklarına sahip olan Columbia Pictures de o dönemde piyasaya bir film sürmemişti. Yine benzer şekilde Fantastic Four karakterlerinin 1994’te çekilen ve hiç gösterime sürülmeyen filmi dışında aktif bir projesi yoktu.
20th Century Fox tarafından 2000 yılında vizyona sokulan X-Men filmi Marvel karakterleri için bir dönüm noktası oldu. Daha sonradan içinden (Once Upon a Deadpool hariç) 12 uzun metrajlı film çıkan bir “franchise” olarak toplam 6 milyar doların üzerinde hasılat yapacak X-Men serisi, hâlihazırda çekilmesi planlanan diğer filmlere ilham vererek yepyeni bir akım başlattı. X-Men filminin hemen arkasından Columbia Pictures 2002 yılında Spider-Man filmi ile müthiş bir başarı elde etti. Yine 20th Century Fox tarafından 2005 yılında çekilen Fantastic Four ve Columbia Pictures tarafından 2007’de çekilen Ghost Rider filmleri seyirciler tarafından olumlu karşılandı. Spider-Man filmine iki, Fantastic Four ve Ghost Rider filmlerine ise birer devam filmi çekildi.
Bu filmlerin hemen arkasına Marvel filmlerini bugünkü konumuna getirecek Marvel Sinematik Evreni’nin ilk filmi olan Iron Man 2008’de izleyicilerle buluştu. Film haklarının 2005 yılında geri alınması sonucu Marvel Studios tarafından üretilen ilk film olan Iron Man, aynı yıl gösterime giren The Incredible Hulk filmi ile takip edildi. İlk başta ortak bir evrende devam etmesi planlanmayan filmler The Incredible Hulk filmine sonradan eklenen bir son sahne ile birbirlerine bağlandı ve Marvel Sinematik Evreni doğmuş oldu. Daha sonra Marvel Studios tarafından çekilen filmlerin tamamı birbirleriyle devamlılık içerecek şekilde ve belirli bir kronolojik dizilime göre tasarlandı. Marvel Sinematik Evreni bugün 23 uzun metrajlı filminden yaptığı 22,5 milyar doların üzerindeki hasılat ile tarihte en çok kazanan “franchise” olmuştur. Bu miktar kendisinden sonra gelen iki film serisi olan Wizarding World (Harry Potter ve Fantastic Beasts filmleri) ve Star Wars serilerinin toplamından fazladır. Marvel Sinematik Evreni’nin en büyük yapımı olan Avenger: Endgame filmi de (enflasyon dikkate alınmadığında) tüm zamanların en çok hasılat yapan filmi olmuştur.
Marvel Sinematik Evreni’ni bugün bu kadar başarılı yapan faktörlerden birisi en sevilen Marvel karakterlerini tek bir çatı altına toplaması olmuştur. Iron Man ve Captain America başta olmak üzere Hulk, Black Panther, Doctor Strange, Thor, Loki, Star Lord ve Captain Marvel gibi karakterlerin film haklarını geri alan (ya da elinde bulunduran) Marvel Studios çok geniş bir kadro ile beyaz perdede boy gösterdi. Ancak eklenen her yeni karakter Marvel Comics’in çizgi romanlarını yıllardır takip eden hayranlarının kafasında yeni sorular oluşturuyordu. Bu süper kahramanların belki de en popüleri olan Spider-Man, film hakları Sony’de olduğu için uzun süre Marvel Sinematik Evreni’nde kendisine yer bulamadı. 2015 yılında büyük haber geldi ve Sony ile varılan özel anlaşma sonrası Spider-Man karakteri de bu evrene eklenebildi. Bunun hemen arkasında ise gözler Fantastic Four ve X-Men karakterlerine döndü. İki karakter grubunun da film hakları 20th Century Fox’taydı. 2015’te çekilen Fantastic Four filminin seyirci tarafından ağır eleştirilere maruz kalması, haklarının da Marvel Studios’a döndürülmesi talebini arttırdı. Ancak X-Men serisi nadiren kötü filmler çıkarıyor olsa da genelde oldukça başarılıydı, müthiş bir gelir elde ediyordu ve Marvel Studios’a dönmesi pek beklenen bir durum değildi. Özellikle Deadpool müthiş bir başarıya imza atmıştı. Logan filmi ile zirve yaparak film serisinden ayrılan Wolverine karakteri de önemli bir karttı.
Tüm bu gelişmelerin esnasında 2017 yılında Marvel Studios’un sahibi Disney, 20th Century Fox’un bağlı olduğu 21st Century Fox şirketini satın alma görüşmelerini başlattı. Yasal olarak 20 Mart 2019 tarihinde sonuçlanan süreç sonunda Disney bu şirketin önemli bir kısmını yaklaşık 71,3 milyar dolara satın alırken aynı zamanda Fantastic Four ve X-Men gibi karakterlerin film haklarını da bünyesine katıyordu. Sürecin tamamlanması beklenirken X-Men serisinin yapım aşamasında olan birçok filmi duraksatıldı. Disney bu karakterleri yeniden Marvel Studios bünyesine getirme ve Marvel Sinematik Evreni’ne ekleme kararı aldı. Sürecin tamamlanmasının ardından hâlihazırda çekimleri biten Dark Phoenix ile The New Mutants dışındaki tüm filmler iptal edildi. The New Mutants filminin Nisan 2020’de vizyona girmesi ile X-Men film serisinin en azından Deadpool karakteri dışında sona ermesi ve karakterlerin Marvel Sinematik Evreni’nde maceralarına devam etmesi bekleniyor.
Bunun nasıl gerçekleşeceği merak konusuyken yeni katılacak karakterlerin Marvel Sinematik Evreni’nin en geç dördüncü evresinden sonra önemli bir katkı göstermesi bekleniyor.
Devamı gelecek.
Yazar notu: Yazıda geçen tüm karakterler ve filmler karışıklığa mahal vermemek adına özgün İngilizce isimleri ile yazılmıştır.