Merhaba sevgili Tabella okuyucuları! Bu hafta 100. sayımıza özel bir yazı yazıp Tabella’nın (ve inanılmaz bir şekilde internetteki sitelerin %31’inin[1]) altyapısını oluşturan WordPress’ten bahsetmek istedim. Siz okumayı bırakmadan önce şöyle söyleyeyim: WordPress sadece programcılar için yaratılmış karmaşık bir sistem değildir; tam aksine, teknik becerileri olmayan kişilerin bile kolaylıkla kendi sitelerini yönetebilmeleri için yaratılmıştır (fakat bizim de Tabella’da yaptığımız gibi eğer isterseniz kod yazarak sitenize yeni özellikler de katabilirsiniz). Bu yüzden, herkesin genel kültür açısından WordPress hakkında biraz bilgi sahibi olması gerektiğini düşünüyorum. O zaman başlayalım.
Bölüm 1: WordPress Nedir?
WordPress, resmî olarak bir İçerik Yönetim Sistemi (Content Management System, CMS) olarak bilinir. Tamam, bu terimi biraz açalım.
Öncelikle, her web sitesi “sunucu” denilen bilgisayarlarda saklanır. Teoride sizin ev bilgisayarınız da bir sunucu bilgisayar olarak kullanılabilir; hatta bu yazıda anlamanıza yardımcı olması için, her sunucunun normal bir bilgisayar olduğunu var sayalım. Şimdi bilgisayarınızın masaüstünde “tabella” diye bir klasör oluşturdunuz ve dediniz ki, “tabella.org” adresine girenler bu klasörün içindeki yazı dosyalarını görebilir.
Örneğin klasörün içinde “100_sayi” diye bir yazı dosyası varsa, bir kullanıcı “https://tabella.org/100_sayi” adresini ziyaret ettiğinde, o yazı dosyasının içindekileri görebilecektir. Eğer merak edip de yukarıdaki bağlantıyı açtıysanız, yazı dosyası içinde yazanları görmüşsünüzdür… Fakat boş bir sayfa ve biraz yazı dışında pek bir şey yok. Tabella logosu yok, renk yok, tasarım yok, menüler yok, yazı düzgün formatlanmamış, yani sadece yazının içeriği var. Problem değil: internette yazıları düzene sokmak ve süslemek için kullanılan HTML ve CSS denen dillerle sayfamıza biraz çeki düzen verebiliriz. Örneğin, Tabella logosunu sayfamıza koymak için
<img src=”https://tabella.org/wp-content/uploads/2019/09/TABELLA22-path-text-1.svg“>
gibi bir HTML kodu yazabiliriz. Sonrasında sitenin menüleri, alt kısmı, üst kısmı, vesaire gibi şeyleri de ekleyerek sayfayı tamamlarız.
Güzel, problemimizi çözdük. Şimdi ne zaman yeni bir yazı yayımlamak istediğinizde, yine bir yazı dosyası oluşturup, daha önce kullandığınız HTML ve CSS kodunu dosyaya kopyalarsınız. Tabii ki burada birkaç problem var. Birincisi, bu işlem çok zahmetli. Her yeni yazıya başladığınızda durup bu kodları yazınıza eklemeniz gerekecek. İkincisi, ya ileride site tasarımını değiştirmek isterseniz? Örneğin logonuzu değiştirmişseniz? Geri dönüp bütün yazılarınızdaki HTML/CSS kodunu değiştirecek misiniz? Ya yüzlerce yazınız varsa? Son olarak, bu zahmete katlanmak sizin için problem olmasa bile, sitenizi tasarlayacak HTML ve CSS bilen birini bulmanız gerekecek.
WordPress, bu problemlerin hepsini sizin için çözer. Yazılarınızı yazmanız için güzel, şık, modern bir kullanıcı ara yüzü sunar. Böylelikle bir kelimeyi kalınlaştırmak istediğinizde
<span style=”font-weight: bold“>kelime</span>
yazmak yerine Word gibi programlarda olduğu gibi kelimeyi seçip bir tuşa basarak kalınlaştırabilirsiniz. Dahası, sitenizin temasını oluşturan HTML ve CSS kodlarını (örneğin logonuz, alt ve üst kısımlar, menüler, vesaire) otomatik olarak sizin için ekler. Hatta temanızı oluşturmak için HTML ve CSS bilmenize bile gerek yok: bunları bilen kişiler tarafından hazırlanan temaları sitenize bir tıkla yükleyip sadece yazı yazmaya ve yayımlamaya odaklanabilirsiniz. Bunların dışında daha birçok teknik detay da kullanıcı için otomatik olarak halledilir. Sonuç olarak, hiçbir kodlama bilgisi ve az teknik becerileri olan bir kişi bile WordPress kullanarak içerik temelli bir site yaratabilir.
Bölüm 2: Tabella niye WordPress kullanıyor?
Çünkü WordPress tam olarak aradığımız araçtı. Bildiğiniz üzere, Tabella içerik temelli bir sitedir: Amacımız gençlerin yazılarını okuyucularımızla buluşturmak. WordPress ihtiyacımız olan bütün altyapıyı bize ilk günden sundu ve teknik olmayan editörlerimizin kolaylıkla kullanıp yazarlarımızın yolladığı yazıları düzenleyip yayımlamaları için müthiş bir kullanıcı ara yüzü de sağladı.
Tabii ki WordPress’in bir başka güzel yanı da bir yandan teknik bilgisi olmayan kişiler için kullanması çok kolay olmasına rağmen, diğer yandan da kodlama bilgisi olan kişilerin sitenin kodlarını değiştirmesine izin vermesidir. Bu sayede ne zaman Yayın Kurulundan biri “İlkut’çum bu tasarım güzel değil biraz değiştirsene?” veya “İlkut sitede bu özellik eksik, bi’ zahmet kod yazıp eklesene?” dese, gidip HTML, CSS ve PHP (PHP bir programlama dilidir, genel olarak WordPress sisteminde tema yazmak veya siteye yeni özellikler eklemek için kullanılır) kodu yazarak isteklerini yerine getirebilirim. Ben mutluyum, editörlerimiz mutlu, hayat güzel.
Bölüm 3: Sonuç
Bu yazıyı yazma sebeplerimden biri (yani 100. sayımızda ayıp olmasın diye Tabella temalı bir yazı yazmam dışında) günümüzde bir site yaratıp yürütmenin teknik olmayan kişiler için ne kadar kolay olabileceğini anlatmaktı. Her zamanki gibi, umarım teknik olmayan okuyucularımız bu yazıyı yararlı bulmuştur. Eğer sorunuz varsa lütfen aşağıda bir yorum bırakmaktan çekinmeyiniz. Zaman ayırıp okuduğunuz için teşekkür ederim!
Referanslar
Fotoğraf: İlkut Kutlar.