Dünya Mimarlık Günü, her yıl ekim ayının ilk pazartesi günü çeşitli etkinlikler ile kutlanmakta ve mimarlığın toplumun gündemine getirilmesini ve farkındalık oluşturulmasını amaçlamaktadır.
1985 ile 1996 yılları arasında temmuz ayının ilk pazartesi günü kutlanan Dünya Mimarlık Günü, 1996’da Uluslararası Mimarlar Birliğinin aldığı kararla birlikte BM Dünya Konut Günü’ne paralel olarak her yıl ekim ayının ilk pazartesi günü kutlanmak üzere değiştirilmiştir.[1]
Uluslararası Mimarlar Birliği (UIA) her yıl farklı bir toplumsal olaya dikkat çekmek için değişik temalar belirlemekte ve buna bağlı olarak eğitim kurumları ve Mimarlar Odası başta olmak üzere çeşitli konferanslar, paneller, sergiler, yarışmalar vb. etkinlikler düzenlenmektedir.
BM Dünya Konut Günü ve Dünya Mimarlık Günü 2020 teması, COVID-19 pandemisi ile önemi daha çok artan yetersiz konut ve kentsel alan problemlerine vurgu yapmak için ‘’Herkes İçin Konut: Daha İyi Bir Kentsel Gelecek’’ ve ‘‘Daha İyi Bir Kentsel Geleceğe Doğru’’ olarak belirlenmiştir. [2]
UIA Başkanı Thomas Vonier ise bu yıl 5 Ekim 2020’de kutlanacak olan Dünya Mimarlık Günü teması için “Kentsel tasarım ve mimari, daha iyi bir yaşam kalitesinin anahtarıdır.” açıklamasında bulunarak mesleki sorumluluğumuzun önemine ayrıca dikkat çekmektedir.[3]
Bu yıl önceki organizasyonlardan farklı olarak birçok etkinliğin, hâlâ daha devam etmekte olan COVID-19 pandemisinden dolayı internet üzerinden yapılması planlanmıştır. Gerek diğer ülkelerde gerekse Kuzey Kıbrıs’ta Mimarlar Odası tarafından ekim ayı boyunca ‘‘Daha İyi Bir Kentsel Geleceğe Doğru’’ teması altında birçok çevrimiçi panel ve söyleşi gerçekleştireceğini yakın tarihlerde duyurdu.
Çoğunlukla bu alanda çalışan profesyoneller ve mimarlık öğrencilerinin katılım gösterdiği etkinliklere, bu durumu fırsat bilip toplumdan ilgisi olan diğer herkesin katılmasını tavsiye ederim zira sosyal medya üzerinden bu tür aktivitelere erişmek fazlasıyla kolay ve etkili.
İlk Tabella yazımda COVID-19 pandemisine farklı bir açıdan bakmanızı önermiştim. Bu defa şimdiki yazının konusunu ele alarak bir mimar gözüyle baktım ve çok acı bir tablo ortaya çıktı. Aslında pandemi bize evlerimizin duvarlar ve çatıdan ibaret olmadığını aksine tüm yaşam faaliyetlerimizi sürdürebilmemiz için bize farklı mekânlar sağlayabilen güvenli bir yuva olduğunu da hatırlattı.
Aylarca birçok insan evlerini okul, iş yeri, spor salonu, atölye gibi farklı fonksiyonlara yönelik kullanacak şekilde yeniden düzenledi ve deyim yerindeyse hayatlarını eve sığdırmaya çalıştı. Fakat diğer açıdan baktığımızda pandemi başlamadan önce tahminen 1,8 milyar insan dünya çapında şehirlerde gecekondularda ve gayriresmî yerleşimlerde, yetersiz konutlarda veya tamamen sokakta yaşıyordu.[2]
Peki, bu insanlar bu zorlu süreci nasıl atlattı veya atlatabildi mi konusu üzerine kafa yormalı ve çözüm yolları aramalıyız diye düşünmekteyim. Yapısal eşitsizlikler COVID-19 salgını tarafından bir kez daha vurgulanarak özellikle azınlık gruplarının, gelir düzeyi düşük yerli halkın ve göçmenlerin konut güvencesinden, aşırı kalabalıktan, evsizlikten ve sağlıksız hijyen koşullarından orantısız bir şekilde nasıl etkilendiğini gözler önüne seriyor.
Bununla birlikte meydanlar, parklar gibi kamusal alanların toplumun özgürlüğü ve refahı açısından ne kadar önemli bir yere sahip olduğunu hatırlayıp, bu mekânları tasarlarken dikkat edilecek hususları tekrardan gözden geçirme fırsatını bulduk.
Bizler bugünün mimarları, mühendisleri, kentsel tasarımcıları, iç mimarları olarak gelecek projelerimizde ‘‘Herkes İçin Konut’’ ve ‘‘Sürdürülebilir Kent’’ ilkelerini her zaman ön planda tutmalı ve topluma karşı olan sosyal sorumluluğumuzu yerine getirecek şekilde tasarlamamız gerektiğini unutmamalıyız.
Bu vesile ile tüm meslektaşlarımın ve mimarlık öğrencilerinin Dünya Mimarlık Günü kutlu olsun, herkes için daha yaşanılabilir kentsel gelecek yaratmak dileğiyle!
Referanslar
[1] Site editörleri. (2020). World Architecture Day 2020. Entrerayas La Revista de Arquitectura (https://entrerayas.com/2020/09/world-architecture-day-2020/)
[2] Site editörleri. (2020). World Habitat Day 5 October. United Nations (https://www.un.org/en/observances/habitat-day)
[3] Yılmaz, E. (2020). 2020 Dünya Mimarlık Günü’nün Teması Açıklandı. Arkitera (https://www.arkitera.com/haber/2020-dunya-mimarlik-gununun-temasi-aciklandi/)
Fotoğraf için tıklayınız.