Dünya Şehircilik Günü, 8 Kasım 1949’da Arjantinli Prof. Dr. Carlos María della Paolera tarafından Buenos Aires’te başlatılmıştır.[1] Bu günün asıl amacı dünya çapında tasarımcıları ve toplumları bir araya getirerek iyi şehir planlamanın önemini hatırlamak, gelişmeleri kutlamak, yaşanan şehircilik sorunlarını tartışmak ve farkındalık yaratmaktır. Bu anlamda 71 senedir her yıl düzenli olarak 30’dan fazla ülkede ilgili kurumların ve üniversitelerin düzenlediği kolokyumlar, konferanslar, yarışmalar, bağış toplama ve sokak festivalleri gibi etkinliklerle kutlanmaktadır.
Şehirler, şehirlerimiz, şehircilik… Aslında günlük hayatımızda çok sık rastladığımız bu kelimeler bize daha fazla anlam ifade etmeli. Her insanın olduğu gibi her şehrin de kendine ait bir hikâyesi vardır ve bizler de bunun bir parçasıyız. Tarihsel süreç içerisinde yaşanan olaylar, yerleşen topluluklar, bırakılan tüm izler… Her biri zamanla o şehirle bütünleşiyor ve bugün kent kimliği olarak adlandırdığımız olguyu oluşturuyor. Kısacası, şehircilik dediğimizde sadece binaları, yolları değil daha ilerisini de düşünmeliyiz.
“Şehircilik, bir yerleşim biriminde yaşayan insanların ortak temel ihtiyaçlarının giderilmesi ve birlikte yaşam düzeninin oluşturulmasına dönük her türlü fiziki, sosyal ve kültürel çalışmaların tamamıdır denilebilir.”[2] Bu bağlamda, yapılar başta olmak üzere yine ulaşım, trafik, yeşil alanlar ve tüm kullanıcılar alt başlık altında irdelenmelidir.
Tüm şehirlerin kendine has problemleri mevcuttur; kimileri zaman içinde çözümlenmiş kimileri ise günümüzde devam etmektedir. Bunun yanında küresel olarak yaşanılan sıkıntılar; doğal afetler, savaşlar, göçler, sürekli nüfus artışı vb. yine planlı kentleşmenin önemine bir kez daha dikkat çekmektedir.
İnsan ister istemez, “8 Kasım geldi geçti biz Kuzey Kıbrıs’ta bu günü nasıl değerlendirdik?” diye düşünmeden edemiyor. Gönül isterdi ki bugün ülkemizde şehircilik konusunda yaşanan gelişmelere göz atalım, toplum olarak memnuniyetimizi dile getirelim, iyi bir planlamanın önemine vurgu yapalım. Bunun yerine bizim gündemimizde neler var?
Kapalı Maraş açılımı, uygulanmayan imar planları, çarpık kentleşme, tarihî çevre ile uyumsuz modern yapılar, olası bir depremde ne yapacağız paniği…
Her gün şahit olduğumuz ne altyapısı ne üstyapısı olmayan yollar, engelli dostu yerine engellerle dolu kaldırımlar, köşe başı hız tespit kameraları, tümsekler, çukurlar…
Bir zamanlar yeşil ada olarak anılan Kıbrıs şu an yeşile hasret; olanı yakıyoruz, kesiyoruz, korumuyoruz. Peki ya mavi? Deniz kirliliğinden yakınmayan kaldı mı? Diğer yandan adada yaşayıp günlerce su sıkıntısı çeken başka yer var mıdır diye düşünmeden edemiyoruz. Yeri gelince depolarımızda tek damla su bulamazken her yağmur sonrası sel tehlikesiyle karşı karşıya kalıyoruz.
Küresel ısınmanın yarattığı çevre problemleri gün geçtikçe daha da fazla gün yüzüne çıkıyor. Biz ne önlemler alıyoruz? Ülke olarak doğru enerji politikalarımız var mı? “Sürdürülebilirlik” konusu kaç kişinin gündeminde? Bu konuda kime güveniyoruz? Neyi bekliyoruz?
Ve kültür! Şehirlerimiz geçmiş, bugün ve gelecek arasındaki bağlantıyı kuran köprüler değil mi? Kıbrıs gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, her şehrinde bambaşka tarihî güzellikler barındıran ülkemizde kültürel mirasımıza ne kadar sahip çıkıyoruz? Kentlerin geçici misafirleri olan bizler sosyal sorumluluklarımızı yeterince yerine getiriyor muyuz?
***
8 Kasım Dünya Şehircilik Günü diğer ülkelerde farklı şekillerde gündeme gelirken bizim ülkemizde de öyle veya böyle daha fazla gündeme gelmelidir.
Bugün belki içimiz rahat bir şekilde bu önemli günü kutlayamıyoruz ama sorunların bilincinde olmak ve geleceğe yönelik planlar yapmak da değişimin başlangıcı olmaya yeterlidir. Küçük bir toplum olsak da hâlâ içimizde bu konuya değer veren donanımlı ve duyarlı vatandaşlarımız olduğuna dair inancım tamdır. Her alanda olduğu gibi birçok kısıtlamalar önümüze çıkacaktır; yeter ki bunları aşmak için gerekli farkındalığa ve isteğe sahip olalım.
Bu vesile ile şehircilik konusunda uzman mimar, mühendis ve tüm tasarımcıların Dünya Şehircilik Günü kutlu olsun, önümüzdeki yıllarda ülkemizdeki sevindirici gelişmeleri hep beraber tartışmak dileğiyle!
Referanslar
[1] Site editörleri. (2020). “World Town Planning Day”. International Society of City and Regional Planners.
[2] . (2019). “8 Kasım Şehircilik Günü ve Kentleşme”. Blogdelphinhotel
Fotoğraf için tıklayınız.