Araştırma yazmak kadar yorucu ama aynı zamanda gurur verici bir şey daha yapmadım sanırım. Kullanılmak için, öğrenilmek için hiç yoktan bilgi yaratıyorsunuz. İnsanların lafta dediğini lafta bırakmıyor, ortaya atılan hipotezleri daha güçlü desteklemek veya çürütmek adına kanıt yaratıyorsunuz. Daha önce sadece bir araştırma yazdım, o nedenle bu yazıyı yazmak istedim. Bir acemiye en iyi bir acemi anlatabilir. Bu konuda daha iyi oldukça yeni öğrenenlerle aynı dili konuşamayacağımı düşündüğümden, bazılarımızın akademik hayatında karşılaştığı bir konuda yardım edici bir şeyler yazmak istedim; çünkü benim de yolun başındayken böyle bir yazı okumaya çok ihtiyacım vardı. Okulda hocalar her ne kadar yardımcı olmaya çalışsa da onlar daha ilk araştırmasını yazan biriyle aynı dili konuşmakta zorluk çekebiliyor. Bu arada yapılan araştırmanın kesitsel anket çalışması olduğunu varsayıyorum. Özelinde daha fazla bu tip araştırmalar adına tavsiyeler vereceğim fakat diğer araştırma türleri için de faydalı olabilecek bilgilerim olabilir.
Araştırma İçeriğini Anlamak
Araştırmalar genelde özet, giriş, yöntem, bulgular, tartışma ve sonuç kısmına ayrılır. Özet araştırma tamamen bittiğinde yazılan ve aslında bazen kendi içinde giriş, yöntem, bulgular ve sonuç diye ayrılan kısımdır. Giriş kısmı biraz ders anlatırmışçasına konunuzu anlattığınız, biraz benzer başlıklı araştırmalara yer verdiğiniz kısım. Yöntem ise daha fazla teknik işlerle alakalı. Popülasyonunun kimden oluştuğu, hangi istatistiksel testleri uyguladığınız, istatistikleri testleri hangi yazılımdan yaptığınızı, nasıl bilgi topladığınızı anlatmanız gereken bölüm. Bulgularda da topladığınız verileri yazıyor, tartışma kısmında da verilerinizi daha önce giriş kısmında bahsettiğiniz veriler ile karşılaştırıyorsunuz ve araştırma limitasyonlarından söz ediyorsunuz. Sonuç kısmı ise kısa, konuyu bağladığınız bölüm. Benden size tavsiye, benim önceki cümlelerde belirttiğim her şey zaten taslak. Açın araştırmaları okuyun. Ben bu kısmı çözebilmek için beş araştırmayı çıktı alıp her bölümde bölümde mutlaka bahsedilen şeylerin altını aynı renkle çizmiştim. Mesela geçen sene yaptığım araştırma probiyotikler üstüneydi ve her araştırmanın giriş kısmında probiyotiğin tanımı yer alıyordu. Tüm probiyotik tanımlarının aynı kalemle altını çizdim ve yanına kurşun noktası atarak “Probiyotiğin tanımından bahset.” şeklinde not aldım. Tabii kopyalamak yok, tamamen kendi cümlelerinizle ve kendinizden bir şeyler katarak tüm araştırmayı yazmak zorundasınız.
Önce Konu Sonra Başlık Ardından Popülasyon
İlk önce konuyu belirlemek gerekiyor. Konu başlığa kıyasla daha genel bir şey ve daha az kafa yorucu. Mesela bugünlerde çokça duyduğumuz COVID-19 araştırma yapılmasına ihtiyaç duyulan konulardan biri. Konunuz COVID-19 olacaksa biraz literatürdeki araştırmaları okuyun ve hangi noktaya özelleşeceğinize karar verin. COVID-19 ama ne? “COVID-19 Pandemisinin İnsan Psikolojisi Üzerinde Etkisi” mesela bir başlık olabilir. Daha sonra “Peki hangi insanların?” sorusu sorulmalı. Kıbrıs’ın kuzeyinde yaşayanlar mı? Lefkoşa’da yaşayanlar mı? Memleketinden uzakta yaşayan KKTC uyruklu insanlar mı? Tüm bilgiler toplandığında ise voilà, alın size başlığınız. Tabii eğer araştırma konusunu siz seçiyorsanız, tek bir araştırma konusu seçmemenizi tavsiye ederim. Kendinize birkaç başlık belirleyip bu başlıklar altında araştırma yapın. Daha taze yazarlar olarak özellikle tartışma kısmında tartışabileceğiniz yeterince materyalinizin olması önemli. Tartışma kısmı tamamen diğer araştırmalarla kıyaslamadır ve eğer yapılan birkaç tane olsun benzer araştırmanız yoksa işiniz daha da zorlaşabilir.
Literatür Analizi
Nasıl literatür analizi yapılır bunu çok iyi bilmek gerekiyor. Hangi siteleri kullandığınız, kimin veri tabanından yararlandığınız karşınıza çıkacak olan araştırmaları belirliyor biraz. Bölümünüze, konunuza göre ise hangi sitelerde bilgi aramanız gerektiği tabii ki değişiyor. Eğer bu siteleri bulmanızda size yardım edecek biri varsa şanslısınız ama yoksa sizin arayışa çıkıp biraz tecrübe ederek öğrenmeniz gerekiyor. Hiç yoktan bu yolculuğa Google Scholar’ı kullanarak başlayabilirsiniz. Orada bulduğunuz araştırmaların sitelerini biraz kurcalayıp isimlerini not alarak önünüzü görebilirsiniz.
Araştırma Anketini Yazmak
Bu kısım (tabii araştırmanızda yer alıyorsa) çok dikkat edilmesi gereken bir kısım. Başka yazarların anketlerini onlarla iletişime geçip izin alarak kullanabilirsiniz fakat mutlaka sizden başka anketi bilmeyen 10 kişiye anketin anlaşılabilir olup olmadığını sorun. Uzun anketlerden kaçının ve anketi olabildiğince basitleştirin çünkü çözenlerin konsantrasyonları dağılıp soruları cevaplamayı bırakabilir veya bırakmayıp her soruyu öylesine cevaplayabilir.
Anket Çalışması İstatistikleri
Çok zorlandığım bir konu. Veri girişi değil ama testlerin yapılması, programı çözmek oldukça zor. Her bölüme göre testler değişiyor olsa da ki-kare testi en fazla kullandığım test türüydü diyebilirim. Bir de tabii ki-kare testi sonuçlarını kavrayabilmek var. Bunda çok zorlanıyorsanız mutlaka arkadaşlarınıza, hocalarınıza danışın. Bu kısmın önemi çok yüksek. Düşünün ki bir ekmek yapmak için her ürün elinizde, yumurtasından tutun ununuza her şeyiniz var fakat onları eğer doğru sıralamayla kullanmazsanız her an her şey batabilir. O yüzden verileri pür dikkat girmeli, sonuçları ise pür dikkat Excel tablosuna geçirmelisiniz.
Sonuçlar İçin Grafik ve Tablo Yaratmak
Burda yine Excel’in karşısında şapka çıkarıyor, 10. sınıfta aldığım ICT IGCSE’ye şükrediyorum. Tüm tablo ve grafikleri Excel’den yaptım. Tabii Tableau gibi uygulamalar da var ama kullanması daha da karmaşık olabiliyor. Yine de taze yazara Excel şu an en iyisi deyebilirim. Tüm bilgileri tabloya girip, eğer girdiğiniz bilgilere test uyguladıysanız p değerini yanına yazıp harfleri kalınlaştırmanızı tavsiye ederim, böylece sonuçlarınız daha da ilgi çekici olabilir. Bu kısım tamamen araştırmayı şıklaştıran kısım.
Sanırım şimdilik bu kadar. Gerçekten yardım edebileceğini düşündüğüm tüm bilgileri anlaşılır şekilde vermeye çalıştım, umarım amacıma ulaşabilmişimdir. Araştırmaları yaparken verdiğiniz her emek adına kendinizle gurur duyun, bu adanın araştırma yapan daha fazla insana ihtiyacı olduğunu unutmayın!
Kapak görseli için tıklayınız.