Ülke gündemimizi domine eden iki konudan biri olan koronavirüs nerdeyse her gün konuştuğumuz konulardan biri oldu. Pandemiye karşı alınan/alınması planlanan tedbirler, bu tedbirlerin eğitim ve ekonomiye olan etkileri en apolitiğimizin bile ilgisini çekti. Alınan önlemleri bırakın, günlük kaç vaka çıktığı, bu vakaların kaçının yerel olduğu, kimin akrabasının, kimin arkadaşının testi pozitif çıktığı, Ali Pilli’nin enteresan açıklamaları, sosyal medyada hiç sıkılmadan konuşuldu. Bugünlerde ise en çok şahit olduğum tartışmalardan biri de yılbaşı için nasıl tedbirler alınacağı veya ülkeye yılbaşı arifesinde Türkiye’den turist getirilmesine izin verilip verilmeyeceğiydi.
Yeni hükûmet kurulduğundan beri gündemi meşgul eden bir diğer konu ise 13. maaşlar oldu ki ülkemizdeki memurlar ordusunun her gün konuştuğu, dakika dakika bakanlarının açıklamalarını takip ettiği, hatta ve hatta bu konuyu takip etmeleri her zaman arı gibi çalıştıkları (!) görevlerini aksatmalarına bile neden olan bir konuydu. Dünyayı sarsan koronavirüs devlete verilen vergilerde düşüşe yol açtı ve yaklaşık 2 ay süren hükûmet krizi de aralık ayı maaşlarının ödenmesini bile güç hâle getirdi, kaynak konusunda sıkıntılar yaşandı. Ama üçlü hükûmetin karşılaştığı bir diğer sorun ise 13. maaşlar bilmecesiydi. Farklı bakanların farklı açıklamarıyla kafalar iyice karıştı. İlk olarak Ekonomi ve Enerji Bakanı Erhan Arıklı 13. maaşların taksitli bir şekilde ödenebileceğini belirtti.[1] Ancak daha sonra Maliye Bakanı Dursun Oğuz, 13. maaşların ödenmesi için herhangi bir taksitlendirmenin olmayacağını açıkladı.[2] Bu açıklamayı yaptıktan bir gün sonra ise 13. maaşlar için kaynak yetersizliği olduğunu ve 400 milyon TL’ye ihtiyaç olduğunu belirtti.[3] UBP-DP-YDP hükûmeti ise en sonunda çözümü Ankara’nın kapısını çalmakta buldu ve yapılan görüşmelerin sonucunda 13. maaşların Ankara hükûmetinin yapacağı 800 milyon TL mali yardımla ödeneceği belirtildi.[4]
Tabii ki koronavirüse karşı alınan önlemleri konuşmak, tartışmak önemlidir, veya neden maaşları ödemek için bile Türkiye’ye bağımlı olduğumuzu sorgulamak da gereklidir ancak KKTC’nin ekonomik bağımlılığı yıllarca tartışılan bir konudur; zaten nihai bir çözüm olmadan bitecek bir sorun olmadığı apaçık bellidir. Bu konularda yazılacak, çizilecek çok şey var ama yazımın odağı bu konu değil.
Farkında mısınız bilmem ama ülkemizde birkaç gün önce 19 yaşında Şemsettin isimli bir gencimiz bir iş kazasına kurban gitti[5] ve bu habere ödenmese açlıktan öleceğiniz 13. maaşlar (!) veya her gün konuştuğumuz ama bir çare üretmediğimiz koronavirüs konusuna gösterilen ilginin çeyreği bile gösterilmedi. İşin en üzücü tarafı ise yaşının sadece 19 olmasıydı, yaşıtları kafelerde, barlarda ve restoranlarda keyif yaparken, kendisi büyük ihtimal imkânsızlıktan genç yaşına rağmen inşaatta çalışmaya başlamıştı. Özel sektörün güvencesiz iş koşullarını ve insan onuruna yakışmayan maaşlarını dizginleyecek yasalar olmayınca, var olan yasalar denetlenmeyince, denetleyen müfettişler rüşvetler verilince ve devlet bunları görmezden gelince ne yazık ki daha çok iş cinayetiyle karşılaşacağız. 2014 ve 2018 yılları arasında 681 iş kazasının gerçekleşmesiyle bunların 27’si ölümle sonuçlanması[6] ve işverenlerin bu ölümlerin bedelini sadece para cezasıyla ödemesi, özel sektör işçilerine verilen değerin apaçık örneğidir.
Şemsettin’in ölümü basına pek yansımadı çünkü basın çoğunluğu ilgilendiren konuları ele almakla meşguldü zaten. Birkaç kuruş için kendi hayatını riske atan ve insanlık dışı koşullarda çalıştırılan mazlumların sesini kim duyacak? Bizim daha önemli dertlerimiz var tabii…
Referanslar
[1] Altıner, G. (2020). “Arıklı’dan taksitli maaş uyarısı”. Kıbrıs Postası.
[2] Site editörleri (2020). “Dursun Oğuz: Aralık maaşlarıyla ilgili taksitlendirme söz konusu değil”. Kıbrıs Gazetesi.
[3] Site editörleri (2020). “Oğuz: 13. Maaşlar için 400 Milyon TL kaynak arayışındayız”. Kıbrıs Gazetesi.
[4] Site editörleri (2020). “Saner, Ankara ziyaretinin detaylarını açıkladı”. Gündem Kıbrıs.
[5] Site editörleri (2020). “Lefkoşa’da iş kazası: 7 metre yükseklikten düştü.” Yenidüzen.
[6] Site editörleri (2018). “İşçi ölüyor”. Havadis.