Soğuk, yağmurlu bir günün boş vaktini nasıl geçirmeyi tercih ederdiniz? Benim bu soruya vereceğim cevap muhtemelen günümüzde pek çok kişiyle tamamen aynı olacak. Çayımı veya kahvemi alıp, televizyon veya laptop başında vakit geçirmek. Peki burada ne tür seçeneklerimiz var? Alışılmış dizi ve filmler, ilginç içerikli sabah programları, spor ve haberlerden oluşan bir havuz. Bu havuza internet sayesinde dilediğimiz zaman ulaşmak mümkün. Yıllar önce oynanan bir futbol maçını izleyebilir, önceden televizyonda izlediğiniz bir diziye tekrar ulaşabilirsiniz. Tek eğlence şansımız izlemek değil tabii. Telefonlarda, konsollarda ve bilgisayarlarda sayısız oyuna ulaşmak mümkün. Oyun oynamanın yaşı yoktur lafını eminim pek çok kez işittik. Her ne kadar büyüklerimiz bu sözü bu tip oyunlar için kullanmamış olsa da onları da ekranlar başında oyuna hapsolmuş bulmak mümkün. Benim küçüklüğümde de popüler olan bilgisayar oyunları günümüzde neredeyse eğlence sektörünü ele geçirmiş durumda. Commodore 64, Amiga, Atari gibi öncülerle bilgisayar ortamına taşınan oyunculuk serüveni günümüzde bambaşka bir hâl almış durumda.
Şimdi kendinizi bilgisayarınız başında oyun oynarken hayal edin ve bu süreçte sizi 60 milyon kişinin izlediğini düşünün. Hayal etmesi pek kolay olmadı diye düşünüyorum. League of Legends isimli oyunun MSI 2018 turnuvası, geçtiğimiz mayıs ayında Fransa’da Zenith Arena’da gerçekleştirildi ve dünya genelinde 60 milyon farklı izleyici tarafından ekran başından takip edildi. Nüfusu 1 milyon olmayan bir ülkenin vatandaşı için bu sayı biraz fazla. Peki oyunlar bu kadar kitleye nasıl ve neden uzandı?
Elektronik spor veya Espor terimi 1990’ların sonlarından itibaren kullanılan ve “bildiğimiz spor”a benzetilen bir tanım. Çoğunlukla iki takım arasında oynanan ve belirlenen kurallar çerçevesinde bir takımın kazandığı birçok organizasyona spor demek mümkün. Tartışılan önemli konulardan biri de zaten bu. Bilgisayar oyunları sırf rekabetçi oynanıyor diye spor kategorisine alınmalı mı? Esporun henüz kesin bir sözlük tanımı olmayışı bu tartışmanın bir sonuca bağlanmasını zorlaştırsa da sporun tanımı bazı farkları ortaya koyabiliyor. Spor, “Belli kurallara ve tekniklere uyularak yapılan, bedensel gelişmeye yararlı, eğlenmek ve yarışmak amacı da bulunan beden hareketlerinin tümünün ortak adı.” olarak tanımlanır.[1] Üstünde durulması gereken tek nokta esporun bedensel gelişime olan etkisi.
Bu tartışmaların yanı sıra merak uyandıran bir başka konu ise bilgisayar oyunlarının nasıl bu kadar izlendiği. Tıpkı televizyonlarda yayınlanan programlar gibi yayınlanan profesyonel maçlar, kişisel performanslar ve hatta kişilerin kendi evinden yaptığı yayınlar milyonlar tarafından izleniyor. Gençlerde bu soruyu çok nadir duyuyor olsam da büyüklerimizden gelen çok yaygın bir soru var. Oyunu oynamak varken bir insan neden başkasının oynayışını izlemek ister? Bunun pek çok nedenini bulmak mümkün. Bana göre en önemli iki neden eğlence ve profesyonel seviye oyunculuk. Benzer bir örnek olarak bir futbol maçı izlemeyi göstermek ve “Futbol oynamak varken bir insan futbol oynayanları neden izler ki?” sorusuna aynı cevapları vermek mümkün. Başkalarının heyecanına ortak olma hissi izleyiciyi en çok etkileyen unsurlardan biri. Tabii bunun yanında her kitleye hitap edebilecek çeşitliliği, kolay erişimi ve ücretsiz olması gibi önemli etkenler de var. Kulağa güzel gibi gelse de belirli bir izleyici kitlesi üzerindeki etkileri düşündürücü. Özellikle YouTube ve Twitch platformlarında pek çok farklı içeriğe herhangi bir kısıtlama olmadan ulaşmak mümkün. İşte burada espor ve profesyonellik devreye giriyor.
Herhangi bir resmî espor organizasyonu, oyunun sahibi ve sponsor şirketler tarafından gerçekleştirilir. Tıpkı tüm spor dallarında olduğu gibi her oyunun kendi kural kitabı da bulunmakta. Hakemler, sunucular, yorumcular, oyuncular, antrenörler ve hatta güvenlik görevlilerinin de bulunduğu binlerce seyirci önünde spor salonlarında gerçekleşen bir etkinlik. Böyle bir etkinliğin hiçbir izleyici kitlesi üzerinde kötü bir etki bırakacağını düşünmüyorum. Aksine pek çok olumlu etkileri olması mümkün. Tıpkı küçük yaşta ileride basketbolcu, futbolcu olma hayalleri gibi hayaller kurduran bir yanı mevcut. Tabii bu hayallere ulaşmak için izlenen yolun ne kadar sağlıklı olabileceği tartışılabilir. Bilgisayar başında geçirilen sürenin yaratabileceği sorunlar var. Yine futbolla karşılaştırırsak, aynı şekilde futbolcu olma hayaline giden yolda da pek çok sorunlar yaşanabilir. Bu yüzden en önemlisi bence bilinçli olmak. Elindeki telefonda ve bilgisayar başında vakit geçiren çocuklar bilinçli olduğu sürece, ben onlara büyük ölçüde bir zararın dokunacağını düşünmüyorum.
Konun başına dönecek olursak, ucu açık kalan “Espor’un bedensel gelişime olan etkisi…” sorusuna cevap verecek yetkim olmasa da gelişime biraz olsun olumlu etkisi olduğunu söyleyebilirim. Ben kendim de oyun oynayan ve izleyen biri olarak bunun bana pek çok şey kattığını görüyorum. Bence tek önemli soru nasıl tükettiğimiz.
Kaynakça
Fotoğraf için tıklayınız.
