Dörtlü koalisyonun dağılmasıyla beraber tüm medya organlarımızda boy gösteren bir liste var: KKTC’nin 1983’teki ilanından beri ülkemizde 34 hükûmet kurulmuş!
Gerek sosyal medyada gerekse köşe yazılarında bu sayılar paylaşılıyor, “KKTC yönetilememe üzerine kurulu bir sistemdir.” ve hatta “Uyduruk devlet olduğumuzun kanıtı!” türü yorumlar yapılıyor.
Bu yanlış bir bilgidir.
Yanlışın kaynağı da maalesef listenin alındığı Başbakanlık sitesidir.
Mustafa Özbilgehan arkadaşımla beraber Vikipedi’de Kuzey Kıbrıs’ta bugüne dek kurulmuş tüm hükûmetlerin listesini çıkarmıştık, buraya tıklayarak erişebilirsiniz. Sonradan kim olduğunu bilemediğimiz, ancak çok müteşekkir olduğumuz anonim bir arkadaşın ciddi katkılarıyla tüm hükûmetleri oluşturan bakanları da eklemiştik. Böylece Kıbrıs Türk siyasi tarihini incelemek isteyenler için kolayca erişilebilir, alternatifsiz bir kaynak oluşturduğumuzu düşünüyorum.
1983’ten bu yana Kuzey Kıbrıs’ta 22 hükûmet kurulmuştur.
Bakanların değiştirilmesinden ibaret olan kabine değişiklikleri yeni bir hükûmet kurulduğu anlamına gelmemektedir, değişikliklerin yeni bir hükûmetmiş gibi Başbakanlık sitesinde lanse edilmesi bu dezenformasyonun kaynağıdır.
Eğer ki bu gibi kabine değişikliklerini istikrarsızlık, “sahte devletlik” nişanesi sayacaksak, son 12 ayda 36 bakanın istifa ettiği, bu gibi istifaların normal zamanlarda daha az olmakla beraber yine de çok yaygın olduğu Birleşik Krallık hükûmeti, hükûmetlerin en istikrarsızı, en sahtesidir!
Son 36 yılda Kuzey Kıbrıs’ta hükûmetlerin ortalama ömrü 1,63 yıldır. Kuruluş maksadı üç aylık geçiş dönemini yönetmek olan Siber Hükûmeti’ni dışarıda tutacak olursak bu rakam 1,71’e yükselmektedir.
Gelin bunu başka ülkelerle karşılaştıralım.
Danimarka’da 1987 yılından beri 14 hükûmet kurulmuştur. Bu 32 yılda hükûmetlerin ortalama ömrü 2,29 yıldır. İşin ilginci, son 40 yılın en istikrarlı hükûmetinin 1982-87 yılları arasında iktidarda kalan bir dörtlü koalisyon hükûmeti olmasıdır.
Yönetim biçimi geleneksel olarak bizimle aynı şekilde yarı başkanlık sistemi olarak sınıflandırılan (konuyla ilgili eleştirel bir değerlendirme için, bkz. Tufan Erhürman, Çare Başkanlık Sistemi mi?, Işık Kitabevi Yayınları) Fransa’ya baktığımızda, 1981 yılından beri 27 hükûmet kurulduğunu görüyoruz. Ortalama hükûmet ömrü 1,40 yıla denk geliyor.
Yönetim biçimi tartışmaları elbette yapılabilir ancak bunu yanıltıcı rakamlarla sansasyonel bir şekilde gündeme getirmemek gereklidir. Bu gibi rakamları her hükûmet değişikliğinde sorgulamadan kamuoyuna pompalamak da Kıbrıs Türk medyasına yakışmamaktadır.
Ülkemiz demokrasisine olan güveni sarsıcı söylemlerde bulunmadan, başkanlık sistemi türü maceralara atılmadan önce, bu gibi rakamları dünyadaki en yüksek yaşam standartlarını yakalayabilmiş ülkelerle de karşılaştırmak gereklidir. Gelişmemizin önündeki engel gerçekten yönetim sistemimize içkin bir yönetilemezlik midir, yoksa kemikleşmiş, derinlere işlemiş bir mantalite sorunu mudur?
Yazıyı ufak bir çağrıyla bitirelim: Yönetim sistemi tartışmalarının tekrardan gündeme gelmesiyle beraber Sibel Siber geçtiğimiz yıl düzenlenen İdeal Yönetim Sistemi Çalıştayı’nın sonuç bildirgesinin okunmasını tavsiye etti. İnternet ortamında bulamadığım bu bildirgenin herkese kolayca erişilebilir bir hâle getirilmesi kamuoyundaki tartışmayı kolaylaştıracaktır.
Yönetim sistemi tartışmalarına girişme niyetinde olanların, siyasi kimliğinden bağımsız olarak mükemmel bir idari hukukçu olan Sayın Erhürman’ın yukarıda değindiğim kitabını da okuyup değerlendirmeleri şiddetle tavsiye edilir.
Fotoğraf için tıklayınız.
