Belki siz şu an evlerinizde, elinizde kahveyle veya bir çayla şu an bu yazımı okuyorsunuz. Zor zamanlar atlatmadığınızı söyleyemem; ekonomik kriz yakında, sağlık kaygısı kapıyı çoktan çaldı bile. “Ne olacak hâlimiz?” bugünlerin en çok söylenen ve düşünülen cümlesi.
Bazıları bizden uzak, bazıları bize çok yakın birileri var aynı şeyi düşünen. “Ne olacak hâlimiz?” diyorlar. Evlerinden, memleketlerinden uzakta, sığındıkları ülkeden düşünüyorlar bunu. Hayatlarını kurtarmak için savaştan kaçıp başka ülkelere sığınmayı başaran insanlar, mülteciler de aynı şeyi düşünüyorlar. Bazıları binlerce kişilik kamplarda, kamp olmaktan neredeyse çıkmış küçük şehirlerde kalıyorlar, çoğu da gerçek şehirlere karışmış. Azami ihtiyaçlarının hepsi var belki ama hangi şartlarda? Normal zamandaki azami ihtiyaçla salgın durumunda ki aynı mı? Belki. Belki normal zamanda aç kalmıyorlar, karınlarını doyuracak yemekleri var fakat normal zamanda bile ne kadar sağlıklı bir yaşam alanının onlara sunulduğu tartışılır. Buna da şükür ya, canları onlarla, belki aileleri de. Fakat şimdi ne olacak? Bu salgın nasıl atlatılacak onlar için? Hiç aklınıza geldi mi?
Son verilere göre Türkiye’de 3.585.046 adet Suriyeli mülteci bulunmakta. Dünyada ise toplam 5.560.569 adet kayıtlı Suriyeli mülteci var. Mültecilerin %45,1’i 17 yaş altı çocuklardan oluşmakta, bu da 2.508.000 insana yakın. Geriye kalan yaklaşık 3.053.000 kişi ise 18 yaşından yukarıda.[1] Risk gruplarını hesaplamak isterdim ama yapamam. Bu insanlar çok zor şartlar altında yaşıyor. Bağışıklık sistemlerinin ne kadar güçlü olduğu hakkında hiçbir fikrim yok fakat doğru düzgün beslenemediklerini ve “yeterince” yemediklerini, stresli bir yaşamlarının olduğunu düşünürsek çok da güçlü olamayacağını tahmin edebilirim. Tahminlerim umarım yanılır. Bilim dünyasında gerçek bir kanıt olmadan hiçbir hipotez doğrulanamaz, tahminlerimin yanlış olduğunu düşünmek istiyorum.
Bahsettiğim sayının sadece %5’i kamplarda kalabiliyor. Kamplarda kalanların da kalamayanların da durumu kötü. Biz bizim ülkemizdeki göçmenleri bile yoksulluğa terk ettik. Bu insanlar sağlık sisteminden, hastanelerden nasıl faydalanabilecek? Daha önemlisi nasıl? Kaldıkları yerlerin dilini ne kadar iyi biliyorlar? Nasıl ateşlerinin olduğunu söyleyecekler? Söyleseler bakanları olacak mı?
Tabii bunun yanında Kuzey Afrika, Afganistan ve Irak’taki mülteciler de var. Hepsi savaştan kaçmış, bir yerlere sığınmış. Kimseni canı ve sağlığı güvende değil. Kim korur ki onları? Onları bu duruma getirenler mi korur? İçim sızlıyor.
UNHCR (Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği) yaptığı son açıklamada bağlantısının olduğu 20 ülkedeki mülteciler için gerekli hizmetlerin yapılacağını söyledi ve alınan tedbirleri anlattı. Bu ülkelerin başında Irak, Fas, Tunus, Ürdün, Lübnan, İran, İsrail, Türkiye, Moritanya, Cezayir, Mısır ve Yemen gelmekte.[3] Bu açıklamalar beni rahatlatmaya yetmiyor. Biliyorum, ne olursa olsun kimse bu insanların hakkını arayamayacak. Onlarsa kendi haklarını arayamayacak kadar yorgun, seslerini kim dinler ki onların? Kimin işine gelir? Onları sınırlardan atanlar, biber gazları ile karşılayanlar, botlarını devirenler mi sesini duyacak? Onlar duymazsa kim yardım edebilir ki?
Biz evlerimizde ne sorunlar yaşıyoruz biliyorum. Bizim sıkıntılarımız da kolay değil ama buna da şükür demeyi bilmeliyiz. Durumdan şikâyetçi olmamalıyız. Zorluk ne ki? Bizim yaşadığımız onların yanında “zor” diye tanımlanabilir mi? Bunu bu çocukların gözlerine bakarken bir daha düşünün. Şükredelim. Bu günler geçecek bizim için öyle ya da böyle, belki çok zor zamanlar yaşayacağız ama bu çocuklara açıklayabilir misiniz yaşayacağınız zorlukları?
Ben açıklayamam, utanırım. Size iyi şanslar.
“COVID-19 does not discriminate.”
“COVID-19 ayrımcılık yapmaz.”
-WHO (DSÖ)[2]
“COVID-19 will not leave behind refugees and migrants.”
“COVID-19 mülteci ve göçmenleri geride bırakmayacak.”
-UNHCR (BMMYK)[3]
Referanslar
[1] Site Editörleri. (2020). Syrian Regional Refugee Response. UNHCR.
[2] Site Editörleri. (2020). COVID-19: ensuring refugees and migrants are not left behind. WHO Europe.
[3] Site Editörleri. (2020). UNHCR MENA COVID-19 Emergency Response Update. UNHCR.
Fotoğraf için tıklayınız.