Kara delikler evrenimizdeki gözlem yapılması zor olan en gizemli cisimlerden bir tanesidir. Kara deliklerin isminin kara delik olmasının nedeni kütle çekiminin ışığın bile içinden kaçmasını engelleyecek kadar fazla olmasından kaynaklanmaktadır. Kara delikler doğal olarak kütlesi büyük olan yıldızların ölümünden sonra kendi içine çökmesi sonucu oluşur. Ayrıca uzaydaki devasa hidrojen bulutlarının içine çökmesi sonucu da “süper kütleli” kara delikler oluşabilmektedir.
Parçacık fizikçileri bir kara deliğin oluşabilmesi için devasa kütleli cisimlere ihtiyaç olmadığını ve yoğunluğu çok yüksek sıkıştırılmış bir kütle ile de var olabileceğini kanıtlamışlardır.
2008 yılında dünyanın en büyük ve en güçlü parçacık çarpıştırıcısı olan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı, Avrupa Nükleer Araştırmalar Merkezi (CERN) tarafından inşa edilmesi ile birlikte dönemin teorik fizikçilerinden bazıları Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nın atom altı parçacıkları 1019 GeV kadar yüksek enerjili hızlara çıkarması hâlinde mikro bir kara deliğin bu çarpışma esnasında oluşabileceğini ve hatta giderek büyüyüp dünyayı ve güneş sistemimizi yutabileceğini öne sürdüler. Buna cevap olarak ise Stephen Hawking, laboratuvarda oluşacak bir kara deliğin dünyayı yutmasının neredeyse imkânsız olduğunu Hawking Radyasyonu ile kanıtlamıştır.
Kısaca Hawking Radyasyonu bir kara deliğin zamanla ışınım yaparak kendi kütlesini enerjiye çevirip kütle kaybına uğramasıdır. Mikro kara deliklerin de bu yüzden yaşam süreleri yok denecek kadar küçük olarak hesaplanmıştır ama yine de trilyonda bir şans olsa bile yeterince büyük bir mikro kara deliği laboratuvarda oluşturabilmek teorik olarak mümkün gözükmektedir. Daha önce mikro kara delikler gözlemlenmemiştir ve her ne kadar Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nda bazı testler esnasında mikro kara deliklere benzer bazı anomaliler tespit edilmiş olsa bile deneysel olarak mikro kara deliklerin varlığı henüz kanıtlanmamıştır.
Kaynakça
Bleicher, M., Nicolini, P., Sprenger, M., & Winstanley, E. (2011). Micro black holes in the laboratory. International Journal of Modern Physics E, 20(supp02), 7-14.
Kapak fotoğrafı: Joseph Mucira, Pixabay.
Yazıdaki fotoğraf için tıklayınız.