Babamın annesinin köyü olan Koççat’ı (Koçyatağı, Kotsiatis) çok kez ziyaret ettim. Bu ziyaretlerin bir tanesinde dün gibi hatırladığım bir sohbete tanık oldum. 1974 öncesi Aymarina (Gürpınar) köyünde yaşayan ve savaş sonrası göçmen olarak Koççat’a yetiştirilen bir Kıbrıslı Maronit ile amcamın yaptığı bu sohbet, bir zamanlar Kıbrıs’ta toplumların birlikte nasıl yaşadığını bana anlatan bir gösteri gibiydi.
İsmini hatırlayamadığım bu Aymarinalı, anne tarafından büyük dedem Şilluralı (Yılmazköy) Mulla’yı çok iyi tanımakta, hatta kendisiyle anılar anlatmaktaydı. Komşu köyü olan Şillura’dan birini tanıyan bir Aymarinalıdan ziyade, ana dili Türkçe ve Senna (Kıbrıs Maronit Arapçası) olan iki insanın akıcı olarak Rumca konuşarak anlaşması beni oldukça etkilemişti.
Adamızın nüfus olarak üçüncü büyük etnik grubu olan Kıbrıslı Maronitler, 1974 yılında terk etmek zorunda bırakıldıkları köylerine dönmek için yıllardır mücadele vermekte. 1974 olaylarına ısrarla taraf olmamış ancak önemli bir kısmı topraklarından edilerek cezalandırılmış komşularımıza yıllardır bekledikleri müjde 26 Temmuz 2017 günü gelmiş, Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve diğer devlet yetkilileri Kıbrıslı Maronitlerin evlerine dönmeleri için çalışmaların resmen başlatıldığını açıklamıştı. O günden sonra bir yıl, üç ay ve üç gün geçti. Kıbrıslı Maronitler hâlâ daha evlerine dönecekleri günü bekliyor. Düzenli olarak bu konuyu bizlere hatırlatan araştırmacı yazar Mete Hatay dışında bu açılım maalesef basınımız tarafından gündeme getirilmemekte.
Bu durumdan en çok etkilenen toplum ise yine Kıbrıslı Maronitler. Bir kısmı Lübnan’a göç etmiş Maronitlerin önemli bir kısmı Kıbrıs’ın güneyine dağılmış durumdalar. Bu dağınıklık onları Kıbrıs Rum toplumuna asimile etmekte. Birçok Maronit kökenli arkadaşım kendilerini “Kıbrıslı Rum” olarak tanıtmakta, ana dil olarak Rumca konuşmakta ve Senna dilini konuşamamaktadır.
1973 yılında 2443 Kıbrıslı Maronit’e ev sahipliği yapan Kormacit (Koruçam), Asomatos (Özhan), Ay Marina (Gürpınar) ve Karpaşa köyleri bugün 133 Kıbrıslı Maronit ve askerî kamplara ev sahipliği yapıyor.
|
Yerleşim Birimi |
1974 Öncesi KM Nüfus |
Günümüzde KM Nüfus |
|
Koruçam (Kormakitis, Kurmajit) |
1257 |
120 |
|
Özhan (Asomatos) |
527 |
2 |
|
Gürpınar (Agia Marina) |
414 |
0 |
|
Karpaşa (Karpaseia) |
245 |
11 |
|
Toplam |
2443 |
133 |
|
Kaynak: PRIO |
||
| KM: Kıbrıslı Maronit | ||
Bu açılımın tamamlanması kimseye bir şey kaybettirmeyecek, aksine tarihte kaybolmama mücadelesi veren bu küçük azınlığa kültürlerini gelecek nesle aktarma fırsatı verecektir. Bu bağlamda Cumhurbaşkanlığımız ve hükûmetimize olduğu kadar halkımıza da büyük iş düşmektedir.
Kıbrıslı Maronitler hakkında bilgi almak için: Mete Hatay – Ma Kimdir Bu Maronitler?
Açılımın son durumu hakkında Mete Hatay’ın 19 Eylül 2018 tarihinde verdiği mülakat.
Referanslar: